Καλωσόρισμα // 10 χρόνια Νέα Μόνιμη Έκθεση // Τα δικά μας λόγια // Τα δικά σας λόγια // 10 πράγματα που δεν γνωρίζατε για τον Καζαντζάκη
Το 2020 συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από τα εγκαίνια της Νέας Μόνιμης Έκθεσης του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, που σηματοδότησαν την αρχή ενός νέου κύκλου ζωής για το πνευματικό «σπίτι» του Κρήτα συγγραφέα. Το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη δημιουργήθηκε από τον σπουδαίο σκηνογράφο Γιώργο Ανεμογιάννη που διέθεσε το πατρογονικό του σπίτι στη Μυρτιά για τη δημιουργία ενός πυρήνα διαφύλαξης των τεκμηρίων της ζωής και του έργου του μεγάλου στοχαστή ανοίγοντας για πρώτη φορά τις πύλες του στο κοινό τον Ιούνιο του 1983. Έπειτα από μια γόνιμη πορεία 25 χρόνων κρίθηκε ότι οι νέες αντιλήψεις για τη λειτουργία και τη διάδραση με το κοινό ενός Ιδρύματος του βεληνεκούς του Μουσείου Καζαντζάκη επέβαλαν την ανανέωση της δομής του. Η ριζική ανακαίνιση του Μουσείου με πόρους από το Γ’ ΚΠΣ το 2009, προσέθεσε λάμψη, χώρους και τεχνολογικές δυνατότητες και προσέδωσε ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον και οντότητα στο έργο και τη διαδρομή του Καζαντζάκη.
Σε αυτά τα 10 χρόνια το Μουσείο, εκτός από τους αξιόλογους σταθερούς συνεργάτες του που συνέβαλλαν στη δυναμική του πρόοδο και τους μόνιμους συνοδοιπόρους, τις Εκδόσεις Καζαντζάκη και τη Διεθνή Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, απέκτησε πολλούς φίλους και υποστηρικτές σε όλη την Ελλάδα, είχε γόνιμες συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς και ιδρύματα του εξωτερικού και αδελφοποιήθηκε με σημαντικά μουσεία διαφύλαξης των τεκμηρίων μεγάλων πνευματικών δημιουργών, με αποκορύφωμα την αδελφοποίηση το 2017 με το Ίδρυμα Σαίξπηρ στο Stratford της Αγγλίας. Ανοικτό πάντα στους μελετητές του έργου του Καζαντζάκη αλλά αναπτύσσοντας και ιδία ερευνητική δραστηριότητα μέσω του επιστημονικού του προσωπικού, βοήθησε συνολικά την έρευνα πάνω στο καζαντζακικό έργο. Παράλληλα, απέκτησε νέα τεκμήρια και τα ανέδειξε με διάφορους τρόπους, ενώ για πρώτη φορά σημαντικός αριθμός τεκμηρίων του Μουσείου μεταφέρθηκε σε περιοδικές εκθέσεις σε μεγάλα μουσεία της Ελλάδας, όπως το Μουσείο Μπενάκη και το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο του συνεχούς εκσυγχρονισμού του και της ευρύτερης διάχυσης των δραστηριοτήτων του στο κοινό, υλοποίησε ευρωπαϊκά έργα και προγράμματα, ενίσχυσε τον εκπαιδευτικό του ρόλο, ενδυνάμωσε τη σχέση του με την τοπική κοινωνία και μοιράστηκε τις ανησυχίες των καλλιτεχνών από όλους τους χώρους της Τέχνης. Στη συνείδηση του κόσμου καθιερώθηκε ως ένας πολιτιστικός φορέας που παράγει έργο ποιότητας, μέσα από μεγάλα και σημαντικά γεγονότα που διοργάνωσε, από τα οποία ξεχωρίζει η έκθεση-αφιέρωμα στον ιδρυτή του Μουσείου, Γιώργο Ανεμογιάννη, με την οποία το Μουσείο παρουσίασε το 2016 για πρώτη φορά στο κοινό τον θησαυρό του Θεατρικού Αρχείου Ανεμογιάννη που φυλάσσεται επίσης στο Μουσείο. Αναμφισβήτητα, αποκορύφωμα των μεγάλων γεγονότων που διοργάνωσε το Μουσείο τη δεκαετία που πέρασε ήταν το Φεστιβάλ «Ταξιδεύοντας…», μία διοργάνωση που καθιερώθηκε ως θεσμός από το 2016, μετατρέποντας κάθε καλοκαίρι τη Μυρτιά και το Μουσείο σε πυρήνα συνάντησης πολιτισμών.
Σε μία νοσταλγική αναδρομή στη δεκαετία 2010-2020, ας ταξιδέψουμε όλοι μαζί, με το νου, σε 10 σημαντικές εκδηλώσεις-δράσεις Μουσείου:
1. Η ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
2. 7 ΣΗΜΕΙΑ
3. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΙΣΠΑΝΙΑ
4. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΑΓΓΛΙΑ
Μέσα από το Φεστιβάλ «Ταξιδεύοντας... Αγγλία», το Μουσείο Καζαντζάκη μετέφερε στο κοινό την εγγλέζικη ατμόσφαιρα, όπως την έζησε ο Καζαντζάκης, και του σύστησε τον λαό αυτό μέσα από τα δικά του κείμενα και τη δική του διεισδυτική ματιά. Η διοργάνωση εντάχθηκε στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό του «Έτους Καζαντζάκη» και έλαβε χώρα στο Ηράκλειο και στη Μυρτιά από τις 12 έως τις 16 Ιουλίου 2017. Στις πέντε μέρες του Φεστιβάλ, το κοινό παρακολούθησε τη δημόσια ανάγνωση του βιβλίου «Ταξιδεύοντας Αγγλία» στον επιβλητικό χώρο του Κούλε, συμμετείχε στις βραδινές κεντρικές εκδηλώσεις στην πλατεία του Μουσείου και στο αλσύλλιο του χωριού οι οποίες ήταν όλες παραγωγή του Μουσείου Καζαντζάκη με ανάθεση σε σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς, στις παράλληλες εκδηλώσεις που διεξάγονταν καθημερινά στη Μυρτιά, στις υπαίθριες εικαστικές εγκαταστάσεις, στην έκθεση φωτογραφίας αλλά και σε ευφάνταστες δράσεις για παιδιά, που και αυτά έδωσαν τον δικό τους ξεχωριστό παλμό στο Φεστιβάλ.5. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΡΟΥΣΙΑ
6. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΚΙΝΑ
7. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΕΜΟΓΙΑΝΝΗΣ - ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΟΝΕΙΡΟ
Το 2005, ο σκηνογράφος και ιδρυτής του Μουσείου Γιώργος Ανεμογιάννης, με ιδιόγραφη διαθήκη, κληροδότησε στο Μουσείο και το προσωπικό του Αρχείο, το οποίο περιήλθε στο Ίδρυμα ακέραιο το 2009. Το Αρχείο Ανεμογιάννη, ένα από τα αρτιότερα οργανωμένα θεατρικά παγκοσμίως, περιλαμβάνει: θεατρικές μελέτες τετρακοσίων και πλέον παραστάσεων, ζωγραφικά σχέδια, τρισδιάστατες μακέτες σκηνικών και κοστουμιών, δημοσιεύματα Τύπου, φωτογραφικό υλικό, αλληλογραφία, έγγραφα, σημειωματάρια, βιβλία και προσωπικά αντικείμενα. Με σκοπό τη διάσωση και την ανάδειξή του, το Αρχείο ψηφιοποιήθηκε και τεκμηριώθηκε κατά τα έτη 2013-2016 με πόρους από το ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση». Μια περιήγηση και αναζήτηση στο Αρχείο και τη συνολική δράση του Γιώργου Ανεμογιάννη είναι διαθέσιμη στο www.anemoyannis.gr.
Με την ολοκλήρωση του έργου το 2016 και με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Ανεμογιάννη, το Μουσείο, θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του, παρουσίασε για πρώτη φορά στο κοινό σε μια αναδρομική έκθεση σημαντικές δημιουργίες του καλλιτέχνη που καλύπτουν 60 χρόνια δημιουργικής πορείας (1939-1999). Η Έκθεση με τίτλο «Διαδρομή στο χρώμα και στο όνειρο» φιλοξενήθηκε στη Βασιλική Αγίου Μάρκου, από 28 Νοεμβρίου έως 15 Δεκεμβρίου 2016.
8. ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΟ: Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ
Το Μουσείο Καζαντζάκη κατά τη δεκαετία 2010-2020 απέκτησε νέα τεκμήρια και τα ανέδειξε με διάφορους τρόπους, ενώ για πρώτη φορά σημαντικός αριθμός τεκμηρίων του Μουσείου μεταφέρθηκε σε περιοδικές εκθέσεις σε άλλα μουσεία της Ελλάδας, όπως το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του ΠΙΟΠ στην Τήνο και το Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα. Πολλά από τα τεκμήρια αυτά παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο κοινό.
Μία από τις σημαντικότερες εκθέσεις του Μουσείου σε αυτή τη δεκαετία ήταν η περιοδική έκθεση «Καζαντζάκης και Βυζάντιο: η αναζήτηση του θείου», η οποία συνδιοργανώθηκε με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και παρουσιάστηκε στους χώρους του δεύτερου, από τις 13 Μαρτίου έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2019. Το Μουσείο Καζαντζάκη παρουσίασε εκθέματα και αρχειακά τεκμήριά του, όπως το ημερολόγιο του συγγραφέα από τις προσκύνημά του στο Άγιον Όρος το 1914 με τον Άγγελο Σικελιανό που εκτέθηκε για πρώτη φορά. Μέσα από τη δημιουργική συνεργασία των δύο μουσείων, επιχειρήθηκε πρωτοποριακά να αναδειχθούν όψεις της πολυεπίπεδης και δημιουργικής σχέσης του Νίκου Καζαντζάκη με τον πολιτιστικό πλούτο του βυζαντινού κόσμου, καθώς και ο τρόπος που αυτή μετουσιώθηκε στο έργο του.
9. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΜΝΚ
Από την ίδρυσή του το Τμήμα Εκπαιδευτικών Δράσεων του Μουσείου Καζαντζάκη σχεδιάζει και υλοποιεί εργαστήρια, δράσεις και προγράμματα για παιδιά, εφήβους, οικογένειες και ενήλικες.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις τάξεις της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αποτελούν βασικό πυλώνα του Τμήματος. Το 2018 τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Καζαντζάκη επανασχεδιάστηκαν ακολουθώντας τις σύγχρονες μεθόδους μάθησης στα μουσεία θέτοντας στο επίκεντρο την ενεργή συμμετοχή του μαθητή και τη σύνδεση του έργου του Καζαντζάκη με τις Τέχνες. Ο απολογισμός της σχολικής χρονιάς 2018-2019 έδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί ανταποκρίθηκαν θετικά στις αλλαγές, αφού ο αριθμός των μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα αυξήθηκε κατά 74% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Μια από τις σημαντικότερες δράσεις του Τμήματος σε αυτή τη δεκαετία ήταν τα τρία θεματικά εργαστήρια «Η Δική σου Αναφορά στον Γκρέκο» τον Απρίλη του 2019. Με σκοπό την ανακάλυψη των διαστάσεων του γραπτού λόγου του Καζαντζάκη και τη δημιουργία ενός βιβλίου και του ηχοτοπίου του, τα παιδιά γνώρισαν την τέχνη της εικονογράφησης, της χαρακτικής και της μουσικής σύνθεσης από τους τρεις φιλοξενούμενους καλλιτέχνες Ιωάννα Θέμελη, Χρήστο Κωτσίνη και Bjorn Aλεξανδρίδη.
10. ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
