Περιγραφή

Εικοσιδύο άσματα (canta), αφιερωμένα σε πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή και τη σκέψη του συγγραφέα. Είναι γραμμένα σε δαντική τερτσίνα, το μέτρο της Θείας Κωμωδίας, που χαρακτηρίζεται από τριπλή επανάληψη της ομοιοκαταληξίας. Ο Καζαντζάκης τα θεωρούσε «σωματοφύλακες» ή «δορυφόρους» της Οδύσσειας και σκόπευε να γράψει 24, ένα για κάθε ραψωδία της Οδύσσειας· συνέθεσε όμως μόνο 22, τα οποία αφιέρωσε σε οικεία του πρόσωπα:

  • «Τερτσίνα», αφιερώνεται στον Άγγελο Σικελιανό
  • «Βούδας», αφιερώνεται στο ηρακλειώτη φίλο του Μιχάλη Αναστασίου
  • «Μωυσής», αφιερώνεται στη Lia Lewin-Dunkelblumen, φίλη του από την εποχή του Βερολίνου
  • «Χριστός», αφιερώνεται στον Γεώργιο Παπανδρέου
  • «Μουχαμέτης», αφιερώνεται στη μυθιστοριογράφο Roza Chacel-Pérez Rubio, σύζυγο του ισπανού ζωγράφου Timoteo Pérez Rubio
  • «Λένιν», αφιερώνεται στον βιβλιοπώλη Στάμο Διαμαντάρα
  • «Δον Κιχώτης», αφιερώνεται στον Παναΐτ Ιστράτι
  • «Μέγας Αλέξανδρος», αφιερώνεται στον Ίωνα Δραγούμη
  • «Τσιγκισχάνος», αφιερώνεται στον συγγραφέα Πέτρο Βλαστό
  • «Χιντεγιόχη», αφιερώνεται στον Αιμίλιο Χουρμούζιο και τη σύζυγό του Μαρίκα
  • «Τόντα Ράμπα», αφιερώνεται στον Γιάννη Μαγκλή
  • «Δάντης», αφιερώνεται στον Λευτέρη Αλεξίου
  • «Σαιξπήρος», αφιερώνεται στον γιατρό Ν. Σμπαρούνη
  • «Leonardo», αφιερώνεται στον γερμανό ζωγράφο Conrad Westphal
  • «Γκρέκο», αφιερώνεται στον Παντελή Πρεβελάκη
  • «Νίτσε», αφιερώνεται στο γερμανό μεταφραστή του Καπετάν Μιχάλη, Helmut von den Steinen
  • «Αγία Τερέζα», αφιερώνεται στον ισπανό ποιητή Juan Ramón Jiménez
  • «Ελένη» - χωρίς αφιέρωση, αλλά προφανώς για την Ελένη Σαμίου
  • «Ψυχάρης», αφιερώνεται στον Δ. Π. Πετροκόκκινο
  • «Παππούς - Πατέρας - Εγγονός», αφιερώνεται στην Τέα Ανεμογιάννη
  • «Εις εαυτόν», αφιερώνεται στον ηρακλειώτη φίλο του Μανόλη Γ. Χατζηγεωργιάδη

Πληροφορίες για τη συγγραφή

Ο Καζαντζάκης έγραψε τα κάντα σε διάφορα μέρη του κόσμου, από το 1932 μέχρι το 1937. Συνέθεσε πρώτα το κάντο «Δάντης» (Ισπανία, 1932)· τελευταίο έγραψε το «Παππούς-Πατέρας-Εγγονός» (Αίγινα, 1937). Μερικά κάντα, πλήρη ή απόσπασμα-τικά, πρωτοδημοσιεύτηκαν σε περιοδικά:

  • «Δάντης», περ. Ο Κύκλος, τχ. 4 (Ιούνιος 1933) 134-141
  • «Ψυχάρης», περ. Ελληνικά Φύλλα (Χριστούγεννα - Πρωτοχρονιά 1936) 260-261
  • «Εις εαυτόν», περ. Μακεδονικές Ημέρες, τχ. 1 (Φεβρουάριος 1936) 9-14
  • «Χριστός», Νέα Εστία τ. 22, τχ. 259 (1.9.1937) σ. 1121-1125 [166 στίχοι]
  • «Ο Γκρέκο», περ. Νεοελληνικά Γράμματα (4.6.1938)
  • «Σαιξπήρος», Νέα Εστία τ. 23, τχ. 267 (1.2.1938) 145-149
  • «Νίτσε», Νέα Εστία τ. 23, τχ. 279 (1.8.1938) σ. 1009-1013

Εκδοτικά

  • Ν. Καζαντζάκης, Τερτσίνες, φιλολογική επιμέλεια Ε. Χ. Κάσδαγλης, Αθήνα: τυπ. Κωνσταντινίδη και Μιχαλά 1960
  • Ν. Καζαντζάκης, Τερτσίνες, φιλολογική επιμέλεια Ε. Χ. Κάσδαγλης, Αθήνα χ.χ.
  • Από το ποιητικό έργο του Ν. Καζαντζάκη, πρόλογος Μανόλης Καρέλλης, εισαγωγή-ανθολόγηση-σημειώματα Στυλιανός Αλεξίου, εικονογράφηση Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ηράκλειο Κρήτης: Δήμος Ηρακλείου 1977 - ανθολογημένα αποσπάσματα

Ξένες εκδόσεις - Μεταφράσεις

  • Nikos Kazantzakis, Los tercetos a España, μετάφραση στα ισπανικά José Antonio Moreno Jurado, Χουέλβα: Fundación el Monte [1997] - τα κάντα «Δον Κιχώτης», «Γκρέκο», «Αγία Τερέζα»

Μουσική

  • Φαίδων Πρίφτης, «Λένιν» και «Μωυσής» - μελοποίηση
  • Αντώνης Βασιλάκης, «Γκρέκο», «Δον Κιχώτης», «Αγία Τερέζα», «Μέγας Αλέξανδρος» και «Ελένη» - μελοποίηση