Υπόθεση
Στο έργο συμπυκνώνονται οι εντυπώσεις και οι εμπειρίες του Καζαντζάκη από τη Σοβιετική Ένωση. Κεντρικό πρόσωπο είναι ένας νέγρος, ο Τόντα-Ράμπα· το όνομά του στα εβραϊκά σημαίνει «ευχαριστώ». Τον πλαισιώνουν επτά ακόμη χαρακτήρες, με διαφορετική καταγωγή και πολιτισμικό υπόβαθρο: ο Σουκι, ένας Κινέζος γερο-δάσκαλος· ο Αμίτα, ένας Γιαπωνέζος γέρος ποιητής· η Πολωνοεβραία Ραχήλ (λογοτεχνική persona της Ραχήλ Λιπστάιν, φίλης του Καζαντζάκη από τα χρόνια του Βερολίνου)· ο Κρητικός Γερανός («Γερανός» είναι ένα από τα ψευδώνυμα του Καζαντζάκη)· ο Αζάντ, ένας Αρμένης γέρος εργάτης· και ο Άνθρωπος με τις μεγάλες μασέλες.
Όλα αυτά τα πρόσωπα έρχονται στη Ρωσία από διάφορους τόπους, πηγαίνουν πρώτα στο Αστραχάν για να παρακολουθήσουν ένα Ανατολικό Συνέδριο και κατόπιν στη Μόσχα, όπου γιορτάζεται η επέτειος της Επανάστασης με λαμπρές παρελάσεις. Στο τέλος, ο Τόντα-Ράμπα, που έχει πάει να προσκυνήσει στο Μαυσωλείο του Λένιν, έχει ένα όραμα πύρινης καταστροφής· μετά την κάθαρση του παλαιού κόσμου, βλέπει τους σπόρους κάτω από τη γη να ζωντανεύουν από τη βροχή και να σχηματίζουν τη μορφή του Λένιν.
Πληροφορίες για τη συγγραφή
Γράφεται στα γαλλικά το 1929 στο Γκόττεσγκαμπ, με τον αρχικό τίτλο Moscou a crié [=Η Μόσχα έκραξε]. Ο πρόλογος και ο επίλογος του Τόντα-Ράμπα δημοσιεύτηκαν σε μετάφραση Π. Πρεβελάκη στο περ. Πρωτοπορία («Η Μόσχα έκραξε», τχ. 8-9, Αύγ. -Σεπτ. 1929, σ. 202-207, και «Τόντα-Ράμπα», τχ. 1, Ιαν. 1930, σ. 1-15). Το γαλλικό πρωτότυπο πρωτοδημοσιεύτηκε σε γαλλικά περιοδικά.
Εκδοτικά
- Nikolai Kazan, Toda-Raba, στο περ. Revue des Vivants, Παρίσι 1931 (δημοσιεύτηκε με περικοπές)
- Nikolai Kazan, Toda-Raba, περ. Le Cahier bleu, no. 14.42, Quai les Orfévres, Παρίσι 1934
- Νίκος Καζαντζάκης, Τόντα-Ράμπα, μετάφραση από το γαλλικό πρωτότυπο, Γιάννης Μαγκλής, Αθήνα: Δίφρος 1956
- Νίκος Καζαντζάκης, Τόντα-Ράμπα, Αθήνα: εκδ. Ελ. Καζαντζάκη 1969 (όπου και νεότερες επανεκτυπώσεις ή τυχόν επανεκδόσεις)
Ξένες Εκδόσεις - Μεταφράσεις
- Nikolai Kazantzaki, Toda-Raba, μετάφραση στα ολλανδικά Simon Koster, Άμστερνταμ: εκδ. Werelbibliotheek 1933, 1936, 1938
- Nicolas Kazan, Toda-Raba. Moscouacrié, μετάφραση στα ισπανικά Hernan del Solar, Σαντιάγο (Χιλή): εκδ. Ercilla 1937
- Nikos Kazantzaki, Toda Raba. Moscou a crié, Παρίσι: εκδ. Plon 1962, 1976
- Nikos Kazantzakis, Toda Raba, μετάφραση στα αγγλικά Amy Mims, Νέα Υόρκη: Simon and Schuster 1964
- Nikos Kazancakis, TodaRaba,μετάφραση στα τουρκικά Ahmet Angin, Ισταμπούλ: εκδ. Habora Kitabevi 1968
- Nikos Kazantzaki, Cristo nuevamente crucificado (μετάφραση στα ισπανικά José Luis de Izquierdo Hernández) - Toda-Raba (μετάφραση στα ισπανικά Hernán del Solar), Βαρκελώνη: εκδ. Planeta 1990, 1991, 1992
